Suriye’de 61 yıllık Baas rejiminin Şam’a girmesiyle sona erdiği bildirildi. Muhalif güçler, 13 yıldır devam eden iç savaşın ardından Beşar Esed’in ülkeden kaçmasıyla zaferlerini ilan etti. Suriye’nin özgürleştirildiğini duyuran muhalifler, 8 Aralık’ı Milli Bayram ilan ettiler.
Beşar Esed’in 61 yıllık rejim 12 günde yıkıldı! Her şey bir duvar yazısıyla başladı
Suriye’deki Esed rejimi, Halep kırsalında 27 Kasım’da rejim karşıtı silahlı gruplar arasında çıkan çatışmanın 12’inci günüde düştü. 30 Kasım’da Halep’in merkezinin büyük bölümünü ele geçiren rejim karşıtı gruplar, aynı gün tüm İdlib genelinde hakimiyeti sağladı. Ardından Hama, ve Şam’a açılan stratejik kapı Humus’u ele geçiren rejim karşıtı gruplar, 8 Aralık’ta da Şam’a girdi. Rejim güçlerinin bu ilerleyişi karşısında rejime ait Savunma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Uluslararası Havalimanı’ndan çekildi. Dün sabaha karşı rejim karşıtı silahlı grupların başkente hakim olmaya başlamasıyla Esed rejimi kısa sürede başkentin tüm kontrolünü kaybetti ve çöktü.
SURİYE İÇİN YENİ DÖNEM
Başkentte kontrolü ele geçiren muhalif gruplar yaptıkları açıklamada, “Zalim Beşşar Esed kaçtı. Şam, diktatörlükten kurtuldu. Şam şehrini özgür ilan ediyoruz. Suriye için yeni bir dönem başladı” ifadelerini kullandı. Başkentin merkezinde terk edilmiş çok sayıda tank görülürken, Suriyeliler sokaklarda Esed rejiminin çökmesini kutladı.
UÇAĞI RADARDAN KAYBOLDU
Esed’ın Şam’dan ayrılarak, bilinmeyen bir noktaya hareket ettiğini duyuruldu. Çöken rejimin Başbakanı Muhammed Gazi Celali, Esed’ın önceki geceden bu yana nerede olduğunu bilmediğini söyledi. Beşar Esed’ın nerede olduğu merak edilirken, Şam-Lazkiye arasında yapılan bir uçuş sosyal medyada çeşitli iddialar gündeme geldi. 1600 fit alçalan ve olağan dışı hareketler yapan uçağın düşmüş olabileceği iddia edilirken, İsrail basını ise Esed’ın Rusya’daki bir askeri üsse sığındığını ileri sürdü. Bir başka iddiada ise Birleşik Arap Emirlikleri’nden (BAE) kalkan uçağın Şam’a iniş yaparak Esed’i aldığı ve tekrar BAE’ye geri döndüğü yönünde. Muhalifler, Esed’ın yakalanmasına yardım edenlere 10 milyon dolar vereceğini duyurdu.
SORUNSUZ GEÇİŞ ÇAĞRISI
Başkent Şam’daki hükümet binası ile emniyet müdürlüğü binasına giren muhalifler, havaya ateş açarak sevinç gösterileri düzenlendi. Esed’ın resimlerini çiğneyen muhalifler, rejime ait yazı ve resim ve bayrakları kaldırdı. Tüm devlet binalarına el konuldu. Muhalif grupların lideri Ebu Muhammed El Cevlani güçlerine Şam’daki resmi kurumlara yaklaşmamalarını ve ateş açmamalarını emrederek, “resmi olarak” teslim edilene kadar mevcut Suriye Başbakanı Celali’ye bağlı kalacaklarını duyurdu. Celali ise Bakanlar Kurulu’nu toplayarak iktidarı devredeceğini belirterek, “Suriye’de halkın seçeceği bir hükümetle çalışmaya hazırız. Suriye tüm Suriyelilerin. Bu ülke normal bir ülke olabilir, bu ülke komşularıyla ve dünyayla iyi ilişkiler kurabilir” dedi.
SURİYE İÇİN YENİ TEDBİRLER DEVREDE
Rastgele ateş edene bir yıl, devlet malı ile motorlu araç ve makine çalana 3 yıl hapis cezası verilecek. Başkasının malına saldırana 3 yıl, devlete ait silahları elinde bulunduranlar ve bu silahları ilgili makamlara teslim etmeyenler 4 yıl hapis cezasına çarptırılacak. Şam’da akşam 16.00 ile sabah 05.00 arasında sokağa çıkma yasağı da uygulanacak.
HER ŞEY BİR DUVAR YAZISIYLA BAŞLADI
Baas Partisi Suriye’de 1963’te darbeyle iktidara geldi. 1970’de yılında parti içi darbeyle Beşşar Esed’in babası Hafız Esed iktidarı ele geçirerek, 1971’de Suriye Devlet Başkanı oldu. Ülkeyi ‘demir yumruk’la yöneten Hafız Esed’ın ölümünden sonra Beşşar Esed 2000’de Baas rejiminin başına geçti. Göz doktoru olan Londra’da eğitim alan Beşşar Esed vadettiği demokrasiyi getirmeyince 2011 yılında halk ayaklanması ve iç savaş patlak verdi.
ASTANA’YA UYMADI
Suriye’nin güneyindeki Dera’da bir grup öğrencinin 15 Mart 2011’de okul duvarına “Ey doktor (Beşşar Esed) şimdi sıra sana geldi” yazmasıyla başlayan halk hareketini Esed kanla bastırmaya çalıştı. Esed, Dera, Hama, Humus, Halep İdlip başta olmak üzere muhaliflerin olduğu bölgelerde tank ve keksin nişancılarla sivil katliamlara başladı. Saldırılarla birlikte ülkede iç savaş başladı. İç savaşta muhalif grupların yanı sıra terör örgütleri DEAŞ ve PKK/YPG de kendine alan buldu. Türkiye, Rusya ve İran’ın garantörlüğünde 22 kez Suriye konulu Astana görüşmeleri düzenlendi. Görüşmelerde ‘ateş kes’ ve ‘çatışmasızlık bölgeleri’ anlaşmaları imzalandı. Ancak Esed rejimi bu anlaşmalara uymadı. Sürecin sonunda 8 Aralık 2024 sabahı Esed’in devrilmesiyle noktalandı. Şam’ın kontrolünü ele almasıyla Baas Partisinin 61 yıllık kanlı iktidarı sona erdi.
MİLLİ BAYRAM İLAN EDİLDİ
Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK), 61 yıllık Baas rejiminin çöktüğü 8 Aralık gününü “Milli Bayram” olarak ilan etti. Yapılan açıklamada, “Bugün şehitlerin, kurbanların, tutukluların, yerinden edilenlerin ve mazlumların zafer günü” denildi. SMDK’nin iktidarın tam yetkili bir geçiş yönetimine devredilmesi sürecinin tamamlanması için çalışmaya devam edeceği vurgulanan açıklamada, Koalisyon’un yeni Suriye’nin inşası için tüm ülkelerle stratejik işbirliğine hazır olduğu belirtildi.
MİLYONLARCA DOLAR ARTIK SURİYELİNİN
Suriye’de muhalifler Şam’daki Suriye Merkez Bankası’nda saklanan Esed ve ailesine ait kasalardaki milyonlarca dolar ile altını ele geçirdi. Muhalifler rejimin çökmesinin ardından Esed’ın evini bastı. Kalabalık grup, babası Hafız Esed’ın fotoğraflarını parçaladı. Evde bulunan tüm eşyalara el konuldu. Esed ailesine ait Şam’daki garaja giren rejim karşıtı muhalifler onlarca lüks aracın görüntülerini yayınladı. Garajındaki onlarca lüks araca el konuldu.
ESED, UÇAKLA RUSYA’YA KAÇTI
Rusya, Esed’in görevden ayrılma kararı alarak ülkeyi terk ettiğini açıkladı. Rusya Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Suriye’deki durumun ‘dramatik ve endişe verici’ olduğu savunuldu. Rusya, Esed’in muhalifl erle yapılan müzakereler sonucunda iktidarın barışçıl yolla devredilmesi talimatı vererek ülkeden ayrılma kararı aldığını vurguladı. Bu arada Rus haber ajansı TASS, Beşşar Esed ve ailesinin Moskova’ya ulaştığını, Rusya’nın kendilerine ‘insani nedenlerle’ sığınma verdiğini açıkladı.
DÜNYADAN TEPKİLER
Suriye’de Esed rejiminin devrilmesi Almanya, İngiltere, Yunanistan, Danimarka ve İsveç gibi Batı ülkelerinde coşkuyla kutlandı.
KORKUNUN YERİNİ UMUT ALDI
ABD: “Başkan Joe Biden ve ekibi, Suriye’deki gelişmeleri yakından takip ediyor. Bölgesel ortaklarla yakın irtibat sürüyor.” ABD’nin yeni başkanı Donald Trump, Esed’in Rusya’dan destek alamadığı için ülkeden kaçtığını, Rusya’nın Suriye’ye ilgisini kaybetmesinin nedeninin Ukrayna olduğunu belirtti.
AB: Esed diktatörlüğünün sona ermesi olumlu ve uzun zamandır beklenen bir gelişmedir. Bölgedeki tüm yapıcı ortaklarla çalışmaya hazırız.
BELÇİKA: On yıllardır süren korku ve baskıdan sonra umut var.
FRANSA: Barbar devlet çöktü. Sonunda. Suriye halkına, onların cesaretine, sabırlarına saygı sunuyoruz. Bu belirsizlik anında, onlara barış, özgürlük ve birlik dileklerimizi gönderiyoruz.
BM: Bugün Suriye tarihinde bir dönüm noktası. Bu millet, 14 yıl boyunca amansız acılara ve tarifsiz kayıplara katlandı. Bugün, geçiş düzenlemelerini tesis ederek işe başlamalıyız. İlk önceliğimiz bu.
ÇİN: Suriye’de istikrarın sağlanması çağrısı yapıyoruz.
İSRAİL: Golan Tepeleri ve Suriye’yle arasındaki tampon bölgeye kuvvet gönderdik.
ALMANYA: Suriye halkı daha iyi bir geleceği hak ediyor. Esed rejiminin yıkılmasını olumlu karşılıyoruz.
İRAN: Suriye’nin geleceğini yıkıcı bir müdahale veya dış dayatma olmaksızın yalnızca bu ülke halkı tarafından belirlenmesi gerekiyor.
İDAM EDİLECEKKEN SERBEST KALDILAR
Şam’da rejimle özdeşlesen ve işkenceleriyle bilinen Sednaya Hapishanesi’ndeki tutsaklar da cezaevini basan göstericiler tarafından serbest bırakıldı. Şam etrafındaki onlarca hapishaneden aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu tutsakların tahliye edildiği görüldü. Rejimin tuttuğu 54 mahkum, idamlarına yarım saat kala özgürlüğüne kavuştu.
